William Shakespeare, Akt I. Scena 1, [w:] tenże, Ryszard III, przeł. Ryszard Długołęcki, ARSPOL Sp. z o.o., Bydgoszcz 2020, s. 15-23.
AKT I
Scena 1
(Ulica w Londynie)
Wchodzi samotny Ryszard, książę Gloucesteru.
Ryszard
Teraz zimowy dreszcz naszych trosk — stał się
Błogością lata w cieple słońca Yorku,
A chmury, chcące nasz dom okryć mrokiem,
Same poznały mrok dna oceanu.
Dziś nasze czoła noszą laur zwycięstwa,
Broń poszczerbiona — chwałą zdobi ściany;
W miejsce surm głośnych — gwar przyjaznych spotkań,
Krok znojnych marszów — zastąpił krok tańca.
—Oto Mars chmurny groźną twarz rozjaśnił
I zamiast dosiąść zbrojnego rumaka,
By trwożyć ducha bojaźliwych wrogów,
Swawoli chwacko w światku damskich komnat,
Wabiony lutnią, w aurze żądz rozkosznych.
—A ja, żyjący nie dla tych amorów,
Czy podziwiania własnej twarzy w lustrze,
Ja, zbyt toporny, szorstki, by się wdzięczyć
Do nimfy, pełnej lubieżności w ruchach;
Ja, pozbawiony przez zdradną Naturę
Proporcji ciała i gładkości rysów,
Zdeformowany, posłany przed czasem
Do świata żywych, choć nań niegotowy,
I aż tak szpetny w moich zniekształceniach,
Ze psy szczekają na mnie, gdy się zbliżam;
Ja, kiedy cicho tyka czas pokoju,
Nie znam rozrywek dla zabicia czasu
Innych, jak tylko widok mego cienia,
Bym mógł opiewać jego linie krzywe.
—Gdy mi nie dane być uosobieniem
Wdzięków kochanka w pogodny czas zabaw,
Jestem stworzony, bym zło uosabiał
I gardził blichtrem leniwych dni uciech.
—Podjąłem spisek — trochę ryzykowny,
By mętną wróżbą, treścią snu, oszczerstwem,
Zasiać śmiertelną nienawiść pomiędzy
Mojego brata — Clarence'a — a króla.
Jeśli król Edward jest tak szczery, prawy,
Jak ja podstępny, chytry i fałszywy —
Jeszcze dziś Clarence trafi w ciasną klatkę
Przez wróżbę, że to ktoś na G się zwący
Będzie mordercą potomków Edwarda.
—Tę myśl — w głąb duszy chowam: Clarence idzie...
Wchodzą: Clarence i Brakenbury
w otoczeniu strażników.
Witam cię, bracie! — Straż przy tobie, panie?
Clarence
Jego Królewska Mość, mając na względzie
Me bezpieczeństwo, dał mi przewodników
W drodze do Tower.
Ryszard
Z jakiego powodu?
Clarence
No cóż, z takiego, że mam George na imię.
Ryszard
O nieba! Przecież to nie twój błąd, panie;
Król winien za to obwiniać twych chrzestnych.
Och, może Jego Królewska Mość pragnie
Z tych przyczyn ochrzcić cię ponownie w Tower...
A już poważnie — w czym rzecz? — Mogę wiedzieć?
Clarence
Możesz, Ryszardzie, gdy sam będę wiedział,
Bo wciąż, doprawdy, nie wiem; chyba tyle,
Że on przetrawia treść snów, przepowiedni.
Z ich alfabetu literę G wyjął,
Bo mu mistrz magii zdradzić miał, że przez nią
Jego potomstwo straci swe dziedzictwo.
— A że me imię na G się zaczyna,
Świta mu w myślach, że to o mnie chodzi.
Przez to, jak słyszę, i podobne bajdy
Jego Wysokość zechciał mnie uwięzić.
Ryszard
Tak jest, gdy żony kierują mężami:
To nie król śle cię do Tower, mój bracie,
To jego żona, lady Grey, tu jątrzy,
Chcąc, by król sięgnął po tę ostateczność.
Czyż to nie ona i ten jej czcigodny
I dobroduszny brat — Anthony Woodville
Zmusili króla, by lorda Hastingsa
Posłał do Tower, skąd go dziś zwolniono?
Nam tu bezpiecznie nie jest. — O nie, bracie...
Clarence
Na Boga, wiem, że bezpieczni są tylko
Krewni królowej i nocni posłańcy
Krążący między panią Shore a królem.
Czyż nie słyszałeś, jak ją czołobitnie
Korny lord Hastings o wolność upraszał?
Ryszard
Uniżonymi skargami do bóstwa
Nasz Lord Szambelan odzyskał swą wolność.
Rzeknę, że dla nas jest jedyną drogą —
Gdy chcemy cieszyć się względami króla —
Być na usługi i nosić liberię
Jej i tej zwiędłej, a zazdrosnej wdowy.
Od kiedy brat nasz nadał im szlachectwo,
Te wścibskie damy są w kraju potęgą.
Brakenbury Podchodzi do rozmawiających.
Raczą wybaczyć Wasze Wysokości; (do Ryszarda)
Jego Królewska Mość zlecił mi jasno,
By nikt, bez względu na godność, nie mówił
Na osobności z waszym bratem, książę.
Ryszard
— Cóż, gdy chcesz, możesz, panie Brakenbury,
Pełny wgląd zyskać w każde ze słów naszych:
Nie ma w nich fałszu; mówimy, że król nasz
Jest mądry, prawy; szlachetna królowa —
Nadobna, choć już w latach, niezazdrosna,
Ze w żonie Shore'a cieszy piękna nóżka,
Karmin warg, oko i miła wymowa,
Ze uszlachcono rodzinę królowej...
I cóż z tym wszystkim poczniesz? Czy — zaprzeczysz?
Brakenbury
Z tym wszystkim... pocznę — zgoła nic, milordzie.
Ryszard
Z panią Shore? — Z goła? — Poczniesz? — No, mój zuchu,
Ten, kto z nią z goła pocznie, prócz jednego,
Niech lepiej czyni to w pełni sekretnie.
Brakenbury
Kto jest tym jednym, książę?
Ryszard
Jej mąż, mój panie. — Łowisz mnie w sieć zdrady?
Brakenbury
—Wasza Wysokość, błagam przebaczenia
I — końca rozmów twych z dostojnym księciem.
Clarence (do Brakenbury'ego)
Twój obowiązek znamy i uznamy.
Ryszard
Tak, bo królowa ma w nas korne sługi.
(do Clarencea)
—Żegnaj, mój bracie; udam się do króla.
Gdy mną w czymkolwiek zechcesz się posłużyć,
Choćbym tę wdowę króla miał zwać siostrą,
To tak uczynię, aby cię uwolnić.
—Cóż, ten hańbiący cios w nasze braterstwo
Rani mnie głębiej, niż możesz przypuścić.
Clarence
Wiem, że żadnemu z nas to nie jest miłe.
Ryszard
Twe uwięzienie nie będzie trwać długo;
Uwolnię cię lub trafię tam za ciebie.
—Miej więc cierpliwość.
Clarence
— Muszę ją mieć. — Żegnaj.
Clarence, Brakenbury i straże — wychodzą.
Ryszard
—Idź, stąpaj ścieżką, z której już nie wrócisz.
—Ten szczery, prosty Clarence! Tak go kocham,
Że jego duszę wyślę wprost do nieba,
Jeśli ten prezent niebo z tych rąk przyjmie.
Lecz, któż to idzie tu? — Hastings! Znów wolny!
Wchodzi Lord Hastings.
Hastings
Oby dzień, drogi książę, był ci dobry!
Ryszard
Także i tobie, lordzie szambelanie!
Witam cię mile w tej aurze wolności.
—Jak zniosłeś swoje uwięzienie, panie?
Hastings
Cierpliwie, jak to więzień, drogi książę,
Lecz teraz żyję, aby podziękować
Tym, dzięki którym poznałem więzienie.
Ryszard
O, niewątpliwie; ten cel ma też Clarence,
Bo macie wspólnych i tych samych wrogów,
Którzy zgnębili tak ciebie, jak jego.
Hastings
Smutne, gdy orzeł — więźniem klatki, kiedy
Kania, myszołów — polują swobodnie.
Ryszard
Cóż tam nowego w obcych krajach?
Hastings
Nie tak źle słychać u obcych, jak u nas.
Król chory, słaby, dręczony smutkami;
Jego lekarze boją się o niego.
Ryszard
To wieść bolesna. — Na świętego Jana!
Król wiódł tak długo niezdrowy tryb życia,
Niszcząc nad miarę swe królewskie ciało...
Ciężko i przykro nawet myśleć o tym.
Gdzież on jest teraz? W swym łożu?
Hastings
Tak, książę.
Ryszard
Ruszaj więc przodem; ja pójdę za tobą.
Hastings wychodzi.
— Król, mam nadzieję, umrze, lecz nie prędzej
Aż nam Clarence'a wyśle w skok do nieba.
Ja w tym, by w królu wzmagać gniew na niego
Kłamstwem bogatym w ważkie argumenty.
Jeśli w zamysłach moich nie zawiodę,
Clarence ma tylko dzień życia, a potem —
Niech Bóg przygarnie już króla Edwarda,
A mnie zostawi świat, bym w nim się krzątał!
—Z najmłodszą córką Warwicka — ślub wezmę...
Cóż, że zabiłem jej męża, jej ojca?
Najlepszą drogą zadośćuczynienia
Jest stać się dla niej i mężem, i ojcem,
Więc będę nimi, nie tyle z miłości,
Co dla innego, sekretnego celu,
Który osiągnę, biorąc ją za żonę.
Nie wybiegajmy jednak zbytnio w przyszłość:
Clarence wciąż żyje, król trwa z berłem w dłoni.
—Swój zysk podliczę, gdy będzie już po nich...
Wychodzi.
w otoczeniu strażników.
William Shakespeare, Ryszard III, przeł. Ryszard Długołęcki, ARSPOL Sp. z o.o., Bydgoszcz 2020.
William Shakespeare, Ryszard III, przeł. Ryszard Długołęcki, ARSPOL Sp. z o.o., Bydgoszcz 2020.
File access denied
Type: application/pdf
File size: 81.71 MB
William Shakespeare, Akt I. Scena 1, [w:] tenże, Ryszard III, przeł. Ryszard Długołęcki, ARSPOL Sp. z o.o., Bydgoszcz 2020, s. 15-23.
Ryszard III
Uniform Polish title
Uniform original title
Richard III
Source of scanned image
Zbiory prywatne
