William Shakespeare, Akt pierwszy, scena pierwsza, [w:] tenże, Komedia omyłek, przeł. Zofia Siwicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980, s. 11–16.
AKT PIERWSZY
SCENA PIERWSZA
Sala w książęcym pałacu.
WchodząKsiążę , Egeon , Strażnik więzienny , dworza-
nie i słudzy.
EGEON
Dobij mnie, książę, nie cofaj już ręki
I śmiercią zakończ nareszcie me męki.
KSIĄŻĘ
Kupcze z Syrakuz, przestań mnie tak błagać.
Nie chcę dla ciebie przekraczać praw naszych.
Niezgoda, wrogość, wynikłe ostatnio
Wskutek niecnego gwałtu twego księcia
Względem uczciwych kupców, naszych ziomków,
Którzy nie mogąc wykupić się złotem,
Krwią srogie prawo przypieczętowali,
Groźne spojrzenie pozbawia litości.
Od czasu tego śmiertelnego sporu
Twych napastliwych ziomków z nami wspólnie
Postanowiono na walnych zebraniach
Tak Syrakuzan, jako i nas samych,
By nasze miasta przestały handlować.
Co więcej — jeśli ktoś zrodzon w Efezie
Spotkany będzie na targach Syrakuz
Albo z kolei — zrodzon w Syrakuzach
Znajdzie się kiedy w Zatoce Efeskiej,
Umrze, a towar mu skonfiskowany
Będzie do dalszej dyspozycji księcia,
Chyba że złoży nam tysiąc dukatów
Za karę oraz jako własny okup.
Twoje zaś mienie, najwyżej cenione,
I stu dukatów nie może być warte;
Dlatego prawo skazuje cię na śmierć.
EGEON
Cała pociecha: gdy spełnią twą wolę,
Z zachodem słońca skończę me niedole.
KSIĄŻĘ
Lecz przedtem powiedz pokrótce, dlaczego
Dom opuściłeś rodzinny i po co
Przywędrowałeś tutaj, do Efezu?
EGEON
Cięższego dać by nie można zadania:
Mówić o smutkach niewymownych; przecież
By dowieść światu, że śmierć ma mnie spotkać
Za me rodzinne uczucia, nie zbrodnie,
Powiem, co smutek powiedzieć pozwoli.
Przyszedłem na świat w Syrakuzach, tam też
Pojąłem żonę, która mogła stać się
Szczęśliwa, gdyby nie ja, a i ze mną,
Gdyby nie nasze złe losy. Żyliśmy
Sobie pogodnie, bogactwo wzrastało
Dzięki mym częstym, korzystnym podróżom
Do Epidamnum. Nagle zmarł mój agent,
A troska o mój nie strzeżony towar
Wtedy wyrwała mnie z uścisków żony.
Po jakichś sześciu miesiącach rozłąki
Małżonka, prawie mdlejąca pod miłym
Brzemieniem, które dźwigają kobiety,
Przygotowawszy wszystko do podróży,
Zdrowa i cała przyjechała do mnie.
W niedługim czasie została szczęśliwą
Matką dwóch pięknych synów, a tak dziwnie
Podobnych, że ich nie można wprost było
Wcale rozróżnić, chyba po imieniu.
W tejże godzinie i w tejże gospodzie
Prosta kobieta urodziła również
Dwóch, też podobnych do siebie bliźniaków,
A że rodzice byli bardzo biedni,
Więc wykupiłem malców i chowałem,
Aby służyli mym synom. Małżonka,
Niezmiernie dumna ze swoich dwóch synów,
Co dzień prosiła, by wracać do domu.
Niechętnie, alem się zgodził. Niestety,
Za wcześnie wsiedliśmy na statek! Kiedy
Byliśmy z milę już za Epidamnum,
Fale, posłuszne zawsze dzikim wichrom,
W lot zagroziły nam straszliwą zgubą.
Wkrótce straciliśmy wszelką nadzieję.
Ponure światło sączące się z nieba
Było dla naszych przerażonych myśli
Tylko zwiastunem bardzo bliskiej śmierci.
Chociaż sam byłbym się chętnie jej poddał,
Lecz nieustanny płacz mojej małżonki,
Płacz nad tym, co jak widziała, przyjść musi,
I żałośliwe kwilenia dzieciątek,
Które płakały naśladując drugich,
Bo nie wiedziały, czego bać się mają,
Zmusiły mnie, bym dla nich i dla siebie
Szukał ratunku. A sposób był jeden,
Żadnego więcej nie było. Majtkowie
W łodzi szukali bezpiecznej ucieczki,
Nam zostawiając tonący już statek.
Żona, troskliwsza o młodsze dzieciątko,
Wraz przywiązała chłopca do małego
Zapasowego masztu, jaki zwykle
Przygotowują na wypadek burzy,
Z nim przywiązała jedno z obcych bliźniąt.
Jam zabezpieczył podobnie drugiego.
Tak umieściwszy dzieci, ja i żona,
Wciąż nie spuszczając z oka naszych pociech,
Przywiązaliśmy się z dwóch końców masztu.
Prąd nas unosił naprzód, jak się zdało,
W stronę Koryntu. Nareszcie z niebiosów
Spojrzało słońce i wnet rozpędziło
Mgły utrapione. W zbawczym jego blasku
Morze stopniowo się uspokoiło.
Wtedy dwa statki ujrzeliśmy, szybko
Ku nam płynące, jeden z Epidauru,
Z Koryntu drugi. Lecz nim się zbliżyły...
O, panie, pozwól mi nie mówić dalej!
Domyśl się reszty z tego, com powiedział.
KSIĄŻĘ
Mów dalej, starcze, nie przerywaj. Współczuć
Możemy, choć nie możemy uwolnić.
EGEON
Gdyby bogowie tak postępowali,
Dziś bym ich nie zwał nielitościwymi,
Bo zanim statki dziesięć mil dzieliło,
Natknęliśmy się na potężną skałę,
Która rozbiła pomocną nam tratwę
Z tak wielką siłą, że maszt pękł w środku.
Los bezlitosnym rozwodem nas dzieląc
Zostawił mnie i żonie mej jednako
Obok pociechy i smutek zarazem.
Jej część — biedactwo! — co zdała się lżejsza
Ciężarem, ale nie lżejsza niedolą,
Z większą szybkością wiatr naprzód popędził
I w naszych oczach rybacy z Koryntu,
Jak się zdawało, ich troje zabrali.
Nas drugi statek w końcu wyratował.
Poznawszy, kogo przyszło im ocalić,
Gościnnie swoich rozbitków witali
I chcieli nawet zabrać łup rybakom,
Gdyby nie wielka powolność ich barki,
Przez co musieli płynąć wprost do kraju.
Otoś usłyszał, jak straciłem szczęście.
Po to zły los mi przedłużył to życie,
Bym smutne dzieje własnych nieszczęść głosił.
KSIĄŻĘ
A teraz o tych, którymi się smucisz:
Zechciej obszernie opowiedzieć wszystko,
Co potem działo się z nimi i z tobą.
EGEON
Mój syn najmłodszy, choć z trosk mych najstarsza,
Gdy osiemnaście miał lat, jął się troszczyć
O losy brata. Wreszcie wymógł na mnie,
By jego sługa, który też podobnie
Utracił brata o tymże imieniu,
Mógł towarzyszyć mu w poszukiwaniach.
Chcąc wreszcie ujrzeć straconego syna,
Straciłem syna, który mi pozostał.
Pięć lat spędziłem wędrując po Grecji,
Całą granicę Azji przeszukawszy.
Wracając tu, do Efezu, przybyłem,
Choć bez nadziei, lecz by nie ominąć
Żadnego miejsca, gdzie mieszkają ludzie.
Lecz tu się skończą dzieje mego życia
I śmierć przedwczesna byłaby mym szczęściem,
Gdybym się wreszcie dowiedział, że żyją.
KSIĄŻĘ
O Egeonie nieszczęsny, skazany
Na najstraszniejsze okrucieństwa losu!
Gdyby nie było to wbrew naszym prawom,
Mojej koronie, przysiędze, godności,
Których książęta zaprzeć się nie mogą,
Chociażby chcieli, wierzaj mi, że z duszy
Pragnąłbym stanąć ku twojej obronie.
Lecz chociaż jesteś skazany na śmierć,
Chociaż wyroku nie można odwołać
Bez poniżenia naszego honoru,
Jednak w czym mogę, okażę ci łaskę.
A zatem daję jeszcze jeden dzień,
Ażebyś szukał zbawiennej pomocy.
Zwróć się do wszystkich przyjaciół w Efezie,
Błagaj, pożyczaj, by zebrać tę sumę
I żyć — inaczej będziesz musiał umrzeć.
Strażniku, zabierz go pod swą opiekę.
STRAŻNIK
Słucham cię, panie.
EGEON
Nie mam nadziei i nie mam obrony,
Odkładam tylko kres nieunikniony.
Wychodzą.
Wchodzą
nie i słudzy.
William Shakespeare, Komedia omyłek, przeł. Zofia Siwicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
William Shakespeare, Komedia omyłek, przeł. Zofia Siwicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
File access denied
Type: application/pdf
File size: 35.93 MB
William Shakespeare, Akt pierwszy, scena pierwsza, [w:] tenże, Komedia omyłek, przeł. Zofia Siwicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980, s. 11–16.
Komedia omyłek
Uniform Polish title
Uniform original title
The Comedy of Errors
Source of scanned image
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
