William Shakespeare, Akt I. Scena I, [w:] tenże, Komedia omyłek, przeł. Maciej Słomczyński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979, s. 8–13.
AKT I
Scena I
Wchodzą SOLINUS , książę Efezu, EGEON , kupiec
Z Syrakuz,
Dozorca Więzienny i Orszak Książęcy.
EGEON
Tak, Solinusie, oto w proch mnie rzucisz,
Na śmierć skazując, i męki me skrócisz,
KSIĄŻĘ
Kupcze z Syrakuz, nie proś mnie już więcej.
Nie jestem skłonny do gwałcenia prawa.
Litość przegnały z moich gniewnych oczu
Niechęć i swary powstałe niedawno
Z księcia twojego wściekłej zawziętości
Przeciw uczciwym kupcom, naszym ziomkom,
Którym brak złota, by okupić życie,
Każe krwią prawa jego pieczętować.
Odkąd wybuchły te waśnie śmiertelne
I bratobójcze, twych rodaków z nami,
Najuroczystsze podjęto uchwały,
Zarówno u nas, jak i w Syrakuzach,
By między obu wrogimi miastami
Nie było odtąd wymiany towarów;
I więcej, jeśli zrodzony w Efezie
Człowiek ośmieli się być w Syrakuzach
Na targowisku lub podczas jarmarku,
Lub gdy mieszkaniec Syrakuz zuchwale
Zechce zawinąć do Efezu — umrze,
Towary na rzecz księcia utraciwszy,
Jeśli nie będzie miał tysiąca marek
Jako okupu, by życie ocalić.
Cały dobytek twój, choćby najwyżej
Go oceniono, nie wart i stu marek.
Więc zgodnie z prawem śmierć cię oczekuje.
EGEON
Jednak twój wyrok pociechę mi sprawi,
Gdyż zachód słońca z cierpień mnie wybawi.
KSIĄŻĘ
Cóż, powiedz krótko, Syrakuzańczyku,
Czemu rodzinny swój dom opuściłeś,
Aby zawinąć tutaj, do Efezu.
EGEON
Najcięższym z brzemion jest dla mnie opowieść
O mej boleści niewypowiedzianej.
Lecz aby świadczyć mógł świat, że przyczyną
Kresu mojego jest miłość, nie zbrodnia,
Opowiem wszystko, co ból rzec pozwoli.
Miejscem narodzin mych są Syrakuzy
I zaślubiłem tam niewiastę, z którą
Byłbym szczęśliwy, jak i ona ze mną,
Gdyby się los nasz tak złym nie okazał.
Żyłem w weselu z nią, bogactwa rosły
Dzięki zyskownym i częstym podróżom
Do Epidamnum, póki tam nie umarł
Mój przedstawiciel i nie pozostawił
Wielu towarów, zgoła bez opieki,
Co mnie wyrwało z drogich ramion żony.
Nawet pół roku nie trwała rozłąka,
Gdy (omdlewając niemal od radosnej
Kary, będącej niewiast przeznaczeniem)
Ruszyła za mną, aby wkrótce przybyć
Bez przeszkód żadnych tam, gdzie przebywałem.
Długo nie trwało, a stała się matką
Szczęśliwą chłopców dwóch wielce dorodnych
O podobieństwie tak zadziwiającym,
Że różne były tylko ich imiona.
W owej godzinie, w tym samym zajeździe,
Niewiasta z ludu brzemienna powiła
Także dwu chłopców, i również jednakich.
Obu kupiłem od biednych rodziców,
Aby w przyszłości służyli mym synom.
Żona ma, dumna wielce z dwu swych chłopców,
Co dnia nagliła odtąd do powrotu.
Wbrew woli dałem zgodę. Ach, zbyt szybko
Na pokład wszedłem!
Mila dzieliła nas od Epidamnum,
Gdy zawsze-wiatrom-posłuszna głębina
Dała nam poznać nadejście tragedii;
A wkrótce uszła i cała nadzieja:
Przyćmiony niebios blask dał zatrwożonym
Umysłom naszym ujrzeć nadchodzący
Wyrok niezwłocznej przeraźliwej śmierci;
A choć z radością byłbym ją powitał,
Jednak płacz żony mej, niepowstrzymany,
Na widok tego, co musi nastąpić,
I wtórująca mu skarga mych dzieci,
Które nie znały przyczyny swej trwogi,
Nakazywały mi odwlekać jeszcze
Zejście do łodzi (jedyny ratunek);
Żeglarze wierząc, że w niej się ocalą,
Pozostawili nam tonący okręt.
Żona pod pieczą swą młodszego mając,
Do masztu wiąże go zapasowego,
Który żeglarze mieli na pokładzie,
A wraz z nim także jedno z owych bliźniąt;
Ja z drugiej strony przytwierdziłem drugie.
Przysposobiwszy dzieci, my oboje,
Każde wpatrzone w przedmiot swojej troski,
Do końców masztu mocno przywiązani
I płynąc z prądem, popychani wiatrem,
Ku Koryntowi poczęliśmy zdążać,
Jak się zdawało. Wreszcie wzeszło słońce
I spoglądając na świat, rozpędziło
Ciężkie obłoki, które niosły zgubę,
A jego blaski przez nas upragnione
Uspokoiły morze. Odkryliśmy
Wówczas okręty dwa, które z oddali
Zmierzały ku nam całą mocą żagli,
Jeden z Koryntu, drugi z Epidauros,
Lecz nim przybyły — O, daj mi zamilknąć;
Z tego, co rzekłem, chciej koniec przeniknąć.
KSIĄŻĘ
Mów dalej, starcze, nie przerywaj. Mogę
Żałować ciebie, choć nie ułaskawić.
EGEON
Gdyby bogowie jak ty uczynili,
Nie zwałbym słusznie ich bezlitosnymi:
Pięć mil dzieliło nas od tych okrętów,
Gdy prąd nas rzucił na potężną skałę,
Która pośrodku maszt nasz przełamała
Tak, że rozłąka najniesprawiedliwsza
Obojgu dała pociechę i smutek;
Jej kawał masztu, biedaczki, choć lżejszy,
Lecz równe brzemię boleści dźwigając,
Szybciej mknął z wiatrem, więc go wyłowili,
Jak sądziliśmy, rybacy z Koryntu.
Wkrótce dopłynął do nas drugi okręt,
A gdy pojęli, kogo ocalili,
Pięknie przyjęli osłabłych rozbitków
I pewnie łup by odbili rybakom,
Gdyby pod szybszym ścigali ich żaglem,
Musieli jednak do domu zawrócić.
I tak, jak słyszysz, utraciłem szczęście,
A zły los życie me zechciał przedłużyć,
Bym opowiedział o mojej boleści.
KSIĄŻĘ
Klnę cię na owych, których tak żałujesz,
Wyświadcz mi łaskę i wyjaśnij w pełni
To, co spotkało odtąd ich i ciebie.
EGEON
Mój młodszy chłopiec (choć najstarsza z trosk mych),
Gdy osiemnaście lat ukończył, począł
O bracie swoim rozmyślać i prosił,
By sługa jego, który także stracił
Brata, a imię jego, jak on, przyjął,
Mógł towarzyszyć mu w poszukiwaniach.
Tak, chcąc odnaleźć syna kochanego,
Ukochanego syna mogłem stracić.
Pięć lat spędziłem na rubieżach Grecji
I wałęsałem się po całej Azji,
Aby wracając przybić do Efezu
Bez wiary, abym znalazł, lecz nie mogąc
Nie poszukiwać także i w tym mieście
Lub w jakimkolwiek, gdzie mieszkają ludzie:
Tu kres nadejdzie mojego żywota
I szczęście dałaby mi śmierć bezzwłoczna,
Gdyby przyniosła mi pewność, że żyją.
KSIĄŻĘ
O Egeonie nieszczęsny, którego
Los napiętnował, abyś dźwigał brzemię
Największe nieszczęść złowrogich; chciej wierzyć,
Że gdyby rzecz ta nie była przeciwna
Prawom, koronie mej, władzy, przysiędze,
Których książętom podeptać nie wolno,
Dusza ma byłaby twoim obrońcą,
Lecz cię skazano na śmierć, a ów wyrok
Nie może zostać cofnięty bez wielkiej
Ujmy dla naszej czci; a przecież łaski
Tyle okażę ci, ile mi wolno.
Tak więc, dzień cały ten daję ci, kupcze,
Byś szukał rady, jak masz życie zbawić.
Wypróbuj wszystkich przyjaciół w Efezie,
Błagaj, pożyczaj, uzbieraj tę kwotę
I żyj; w przeciwnym razie musisz umrzeć.
Dozorco, zabierz go pod swoją pieczę.
DOZORCA WIĘZIENNY
Tak uczynię, panie mój.
EGEON
Idź, Egeonie. Choć nie ma ratunku,
Dzień życia dano ci tu w podarunku.
Wychodzą.
Z Syrakuz,
Dozorca Więzienny i Orszak Książęcy.
William Shakespeare, Komedia omyłek, przeł. Maciej Słomczyński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.
File access denied
Type: application/pdf
File size: 42.44 MB
William Shakespeare, Akt I. Scena I, [w:] tenże, Komedia omyłek, przeł. Maciej Słomczyński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979, s. 8–13.
Komedia omyłek
Uniform Polish title
Uniform original title
Comedy of Errors
Source of scanned image
Zbiory prywatne
