William Shakespeare, Akt pierwszy. Scena pierwsza, [w:] tenże, Romeo i Julia. Hamlet, książę duński, przeł. Jerzy Sito, Polskie Media Amer.com SA, Poznań 2002, s. 201-211.
AKT PIERWSZY
SCENA PIERWSZA
Zamek w Elsynorze. Wąski taras na murach obronnych; drzwi baszty po
lewej i po prawej stronie. Mroźna, gwiaździsta noc. Franczesko, strażnik
zbrojny w halabardę, przechadza się tam i z powrotem.
Zegar wybija północ. Za chwilę Bernardo, inny strażnik, podobnie uzbrojony,
nadchodzi z zamku; zatrzymuje się, słysząc w ciemnościach kroki Franczeska.
BERNARDO
Kto tu?
FRANCZESKO
Nie, bracie.
Ty mi się opowiesz.
Stój!
Podaj hasło!
BERNARDO
Niechaj żyje król.
FRANCZESKO
Bernardo?
BERNARDO
On.
FRANCZESKO
Przychodzisz punktualnie.
Co do minuty.
BERNARDO
Idź już spać, Franczesko.
Wybiła północ.
FRANCZESKO
Dzięki ci, żeś przyszedł.
Cholerne zimno.
W dodatku jestem jakiś... przygnębiony.
BERNARDO
Wartę miałeś spokojną?
FRANCZESKO
Nawet mysz nie pisnęła.
BERNARDO
No, to dobranoc.
Jeżeli spotkasz Marcella i Horacego,
z którymi pełnię dziś wartę,
powiedz,
niech się pośpieszą.
Wchodzą Horacy i Marcello.
FRANCZESKO nasłuchuje
Zdaje się, że to oni.
Stój!
Kto idzie?
Hasło!
HORACY
Wierni tej ziemi
MARCELLO
I poddani króla.
FRANCZESKO
Dobrze. Dobranoc.
MARCELLO
Czołem, cześć, żołnierzu.
Kto cię zluzował?
FRANCZESKO
Bernardo. Dobranoc.
Wychodzi
MARCELLO
Hej tam! Bernardo!
BERNARDO
Czy jest i Horacy?
HORACY
Poniekąd.
BERNARDO
Witaj, Horacy.
Marcello.
HORACY
No?
Czy się ten... duch
dziś pokazał?
BERNARDO
Nic nie widziałem.
MARCELLO
Horacy mówi, że to przywidzenie.
Nie wierzy w okropną zjawę,
widzianą przez nas dwukrotnie
na własne oczy.
Uprosiłem go,
aby przeliczył z nami każdą minutę tej nocy
i jeśli zjawa raz jeszcze się zjawi,
aby przemówił do niej
i uwierzył.
HORACY
Dobrze już, dobrze.
Pewnie się nie zjawi.
BERNARDO
Siądźmy na chwilę.
Raz jeszcze wbijemy ci w uszy
wszystko, cośmy widzieli
wczoraj i przedwczoraj!
Ty jesteś głuchy;
ty nie chcesz słyszeć tego, co mówimy!
HORACY
Dobrze, usiądźmy.
No, gadaj, Bernardo.
Ja słucham.
BERNARDO
Ubiegłej nocy,
kiedy na zachodzie ta sama gwiazda,
która świeci teraz
i tę część nieba oświeca co wczoraj,
ja i Marcello —
a wybiła pierwsza...
Pojawia się Duch; od stóp do głowy ubrany jest w zbroję; w ręku trzyma
buławę.
MARCELLO
Cicho!
Nie gadaj...!
Patrzcie, znów nadchodzi!
BERNARDO
Całkiem jak król nieboszczyk...!
MARCELLO
Jesteś uczony.
Pomów z nim, Horacy...
BERNARDO
No co? Czy nie jest podobny do króla?
Widzisz, Horacy?!
Przyjrzyj mu się tylko...
HORACY
Bardzo podobny.
Ogarnia mnie strach i zdumienie.
BERNARDO
Chce,
abyś przemówił...
MARCELLO
Powiedz coś,
Horacy...
HORACY
Kim jesteś, ty —
który przywłaszczasz postać umarłą,
świetną postać Danii,
majestat Danii,
dziś już pogrzebany...?!
Który noc zagarniasz...
mów!
Na niebiosa zaklinam cię —
powiedz!
MARCELLO
Jest obrażony.
BERNARDO
Popatrzcie, odchodzi!
HORACY
Stój!
Powiedz, słyszysz?!
Zaklinam cię, powiedz...!
Duch znika.
MARCELLO
Odszedł.
Nie chciał powiedzieć.
BERNARDO
No?
Cóż ty na to?!
Drżysz. Zbladłeś, Horacy...!
Nie,
to nie było żadne przywidzenie!
Co powiesz teraz?
HORACY
Jak mi Bóg miły —
gdyby nie świadectwo moich własnych oczu,
nie uwierzyłbym...
MARCELLO
Powiedz,
czy nie jest podobny do króla?!
HORACY
Jak ty do siebie.
Był w tej samej zbroi,
w której pokonał dumnego Norwega...
Tak samo gniewny,
jak kiedy druzgotał sanie Polaków
zimą na jeziorze...
To bardzo dziwne...!
MARCELLO
Przedtem tak samo!
Dwa razy tak przeszedł żołnierskim krokiem
obok naszej straży...!
O martwej porze.
HORACY
Co miał na myśli —
nie umiem powiedzieć.
Lecz moim zdaniem,
ogólnie rzecz biorąc,
wszystko to zapowiada jakieś wstrząsy
dla kraju...
MARCELLO
Dobra. Usiądźmy.
Niech mi ktoś wreszcie powie,
jeśli rozumie,
co to wszystko znaczy?
Czemu czujne i surowe straże
niepokoją po nocach
obywateli?
Czemu produkujemy tyle armat?
Czemu z zagranicy sprowadza się broń?
Czemu w stoczniach harują nawet w niedzielę?
Jaki jest powód tej gwałtownej pracy,
która roboczą noc
łączy z dniem roboczym?
Niech mi to ktoś wytłumaczy...
HORACY
Ja ci wytłumaczę.
Przynajmniej to, co się szepcze.
Nasz poprzedni król,
którego obraz widzieliśmy przed chwilą,
został, jak wiecie,
wyzwany przez Fortynbrasa, króla Norwegii;
pycha szatańska pchała go do walki!
Nasz mężny Hamlet
— bo w tej części świata
wszyscy uznają jego wielkie męstwo —
zabił Norwega.
Fortynbras —
wraz z życiem utracił ziemie;
na mocy umowy,
zaopatrzonej w stosowne pieczęcie
i potwierdzonej prawem heraldycznym.
Ze swojej strony król nasz stawiał ziemie,
które przejść miały pod berło Norwega,
jeśliby Norweg pokonał Hamleta...
Zresztą —
na mocy tej samej umowy,
która oddała nam ziemie Norwega.
Otóż, panowie,
syn jego, Fortynbras —
człowiek gorący i pełen energii,
z różnych zakątków Norwegii pozbierał rzezimieszków,
bandziorów —
którzy za samo tylko utrzymanie gotowi są bić się
w każdej sprawie;
jakkolwiek brudnej a... śmiałej.
Rzecz jasna, chodzi o nas i o nasze ziemie;
to, co jego ojciec stracił na mocy umowy,
on —
chce odebrać nam siłą!
To właśnie, jak sądzę,
jest powodem naszej wzmożonej czujności,
naszych przygotowań
i całej tej gorączkowej wrzawy
w naszym kraju...
BERNARDO
Myślę, że tak to jest chyba...
Może to i dobrze,
że postać króla, który był powodem
tych wszystkich wojen,
przechodzi tak
zbrojnie,
pomimo straży...
HORACY
O, to jest robak, który drąży,
drażni
oko umysłu.
Kiedy Rzym był wielki,
u szczytu sławy
— na krótko przed upadkiem boskiego Juliusza —
otworzyły się groby,
umarli
jęli krążyć po ulicach Rzymu
i piszczeć, i mamrotać...
Tak i tu, w tym kraju,
w sposób właściwy dla naszych rodaków
i zgodny z naszym klimatem północy
ziemia i niebo wspólnie pokazały
zapowiedź przyszłych okrutnych wydarzeń.
Jak gdyby znaki,
które wyprzedzają los...
Gwiazdy,
wlokące ogon z krwi i płomienia,
groźny aspekt słońca...
Jak gdyby księżyc, ta wilgotna gwiazda,
pod której wpływem
są głębiny morza,
był chory,
omal nie wygasł w zaćmieniu...
Duch pojawia się znowu.
Cicho!
Popatrzcie!
Znowu idzie tutaj!
Zabiegnę mu drogę,
choćby miał mnie
zniszczyć...!
Rozpościera ręce.
Stój!
Jeśli masz język,
jeśli władasz głosem —
przemów!
Jeżeli mogę ci ulżyć choć trochę
dobrym uczynkiem,
który mnie nie splami —
przemów!
Jeżeli sercem jesteś jeszcze z nami,
z ojczyzną swoją,
i znasz los jej przyszły,
i jeśli można go jeszcze odmienić —
przemów!
Jeśli za życia
we wnętrznościach ziemi ukryłeś skarby
i snujesz się teraz między żywymi,
co, jak mówią starzy,
zdarza się duchom pokutę czyniącym —
przemów!
Stój! Stój!
Kogut pieje.
Zatrzymaj go, Marcello!
Przemów!
MARCELLO
Czy mam uderzyć halabardą?
HORACY
Tak, uderz, jeśli nie stanie!
BERNARDO
Tutaj jest!
HORACY
Tutaj!
Duch znika.
MARCELLO
Zniknął.
Źle zrobiliśmy.
On — taki królewski...
Źle zrobiliśmy, używając siły!
On jak z powietrza.
Nikt go nie skaleczy!
A nasze ciosy są puste, jak grymas...!
Zjadliwy grymas!
BERNARDO
Już miał przemówić, kiedy zapiał kogut...
HORACY
Wtedy drgnął nagle
jak ktoś, kto jest winny...
Ktoś, kto usłyszał straszliwe wezwanie...
Słyszałem,
że kogut, który jest trąbką świtania
i który głosem ostrym i donośnym
budzi dziennego boga —
ostrzega złe duchy.
Duchy błądzące w ogniu i w powietrzu,
w morzu i w ziemi,
na jego wołanie śpieszą na miejsca
sobie wyznaczone...
A że to prawda, widzieliśmy sami.
MARCELLO
Zniknął, gdy zapiał kogut.
Niektórzy mówią,
że kiedy się zbliża czas Narodzenia Pańskiego,
ten ptak zaranny pieje całą noc...
A wtedy żaden duch nie śmie się błąkać,
żadna planeta wtedy nie uderzy,
noc jest łaskawa,
elfy nieszkodliwe,
a wiedźmy tracą moc czynienia złego —
taki to święty i łaskawy okres...
HORACY
Słyszałem o tym.
I — poniekąd — wierzę...
Ale popatrzcie!
Świt, w czerwonym płaszczu,
depcze już rosę wschodniego wzgórza...
Czas przerwać wartę.
Jeśli chodzi o mnie —
radzę powiedzieć księciu Hamletowi
o wszystkim,
cośmy widzieli tej nocy.
Pewien jestem, że duch, który dla nas jest niemy,
z nim będzie mówił.
Czy się zgadzacie, żeby mu powiedzieć?
Tak każe miłość...
To nasz obowiązek!
MARCELLO
Zróbmy tak. Koniecznie!
Wiem,
gdzie go z rana najłatwiej odnaleźć...
Wychodzą.
buławę.
William Shakespeare, Hamlet, książę duński, [w:] tenże, Romeo i Julia. Hamlet, przeł. Jerzy Sito, Polskie Media Amer.com SA, Poznań 2002, s. 198-414.
William Shakespeare, Hamlet, książę duński, [w:] tenże, Romeo i Julia. Hamlet, przeł. Jerzy Sito, Polskie Media Amer.com SA, Poznań 2002, s. 198-414.
Plik zabezpieczony
Typ: application/pdf
Rozmiar: 104.21 MB
William Shakespeare, Akt pierwszy. Scena pierwsza, [w:] tenże, Romeo i Julia. Hamlet, książę duński, przeł. Jerzy Sito, Polskie Media Amer.com SA, Poznań 2002, s. 201-211.
Hamlet, książę duński
Tytuł ujednolicony pol.
Tytuł ujednolicony oryg.
Hamlet
Źródło skanu
Zbiory prywatne
