Andrzej Tretiak

Andrzej Tretiak (1886–1944) był jednym z pierwszych polskich profesorów anglistyki. Ogłosił dwa przekłady: Hamleta (1922) i Króla Lira (1923). Oba dramaty, w opracowaniu tłumacza, inicjowały nową serię Biblioteki Narodowej, w której ukazały się jeszcze trzy tomy z innymi przekładami pod redakcją Tretiaka.

Studiował literaturę polską, niemiecką i angielską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1909 r. obronił rozprawę doktorską o hapaks legomena w twórczości Shakespeare’a. Była to pierwsza polska praca doktorska z zakresu literatury angielskiej. W 1922 r. Tretiak objął nowo utworzoną katedrę filologii angielskiej na Uniwersytecie Warszawskim.

Był autorem licznych opracowań, wstępów i przekładów literatury angielskiej. Po wybuchu drugiej wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. W kwietniu 1944 r. został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Zginął rozstrzelany w pierwszych dniach powstania warszawskiego.

Tretiak był pierwszym tłumaczem z formalnym wykształceniem w zakresie literatury angielskiego renesansu. Jego przekłady powstawały w duchu przedwojennego etosu filologicznego, z myślą o indywidualnej lekturze wspomaganej przypisami. Nie były przeznaczone dla teatru, ale otwierały nowe możliwości inscenizacyjne, przygotowując publiczność do bardziej świadomego i pełniejszego odbioru dramatów Shakespeare’a. Tretiak co do zasady starał się przekładać pięciostopowym wierszem jambicznym, przeplatanym jednak wierszami jedenastozgłoskowymi.

Pierwsze przekłady Tretiaka, inaugurujące serię, były recenzowane w przychylny dla tłumacza sposób, z podkreśleniem wartości komentarza krytycznego. W późniejszym okresie opisywano je jako filologiczne, niesceniczne. Nie odnotowano żadnych spektakli opartych na tych tłumaczeniach. Prace Tretiaka wypełniły jednak istotną lukę w ówczesnej polskiej szekspirologii. Przywoływane są też jego rozprawy krytycznoliterackie, a także poglądy na inne przekłady. Pamięć o Andrzeju Tretiaku pielęgnuje warszawska anglistyka.