Witold Chwalewik

Witold Chwalewik (1900–1985) przetłumaczył trzy dramaty Shakespeare’a: Miarkę za miarkę (1958), Hamleta (1963) i Króla Leara (1964). Z wykształcenia był prawnikiem i anglistą, pracę naukową rozpoczął w latach dwudziestych i kontynuował ją w okresie powojennym, kilkukrotnie zmieniając uczelnie. W 1971 r. uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Inspiracja polska w twórczości Szekspira, a w 1973 r. habilitację na podstawie studiów o Josephie Conradzie. Prowadził liczne kwerendy w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, był też uczestnikiem konferencji szekspirowskich w Stratfordzie.

Występował jako tłumacz, krytyk przekładów, a także badacz epoki o rozległym doświadczeniu w pracy ze źródłami. W uznaniu osiągnięć translatorskich Chwalewik otrzymał Roy Translation Prize 1965.

Pierwsze fragmenty przekładu Hamleta Chwalewik opublikował na początku lat pięćdziesiątych, głosił wówczas potrzebę wyjścia naprzeciw oczekiwaniom teatru i unowocześnienia języka tłumaczeń. Ostatecznie jednak wydał przekład filologiczny Hamleta w edycji dwujęzycznej, z obszernym wstępem i przypisami. Było to wtedy przedsięwzięcie niezwykłe, pomyślane jako próba zaspokojenia potrzeb odbiorców poszukujących wiedzy o utworach Shakespeare’a, lecz pozbawionych dostępu do edycji anglosaskich. Dwa pozostałe tłumaczenia ukazały się w serii Państwowego Instytutu Wydawniczego, bez rozbudowanego aparatu krytycznego.

Przekład Hamleta Chwalewika przyjęto jako edycję naukową, podobną do tłumaczenia Hamleta Władysława Matlakowskiego z 1895 r. Z uwagi na dwujęzyczność publikacja doczekała się recenzji w nurcie krytyki anglosaskiej. Z pominięciem kilku zdawkowych opinii krytyków, przekłady Chwalewika nie były jednak poddawane szerszym analizom, przywoływano je niekiedy jako typowe przykłady tłumaczenia filologicznego, dosłownego i pozbawionego cech poetyckich. Rzadko wykorzystywano je na scenie: Hamleta wystawiono raz, Miarka za miarkę trafiła na scenę dwukrotnie, w kompilacji z innym przekładem. Żadne z tłumaczeń nie było wznawiane.