Antoni Libera

Antoni Libera (ur. 1949) jest prozaikiem i tłumaczem. Ogłosił siedem przekładów sztuk Shakespeare’a: Makbeta (2002), Juliusza Cezara (2021), Antoniusza i Kleopatrę (2021), Koriolana (2022), Tytusa Andronikusa (2022), Troilusa i Kresydę (2023) oraz Tymona z Aten (2023).

Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. W 1984 r. obronił rozprawę doktorską o dorobku Samuela Becketta. Przetłumaczył też całą twórczość dramatyczną tego autora oraz wiele jego esejów, prozę i poezję. Fascynację Beckettem opisał w autobiograficznej opowieści Godot i jego cień (2009). Jest również autorem wielokrotnie nagradzanej powieści Madame (1998). Tłumaczył poezję Thomasa Stearnsa Eliota i Wystana Hugh Audena, a także Paula Celana i Konstandinosa Kawafisa, dramaty Sofoklesa i Jeana Baptiste’a Racine’a. Został odznaczony Srebrnym i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010, 2017), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011) i francuskim L’Ordre des Arts et des Lettres (2015).

Tłumaczy z myślą o teatrze, z tego względu dąży do prostoty i komunikatywności. Priorytety te warunkują zmianę stylu, redukcję lub rezygnację z niektórych środków stylistycznych, ograniczenie przerzutni oraz różnicowanie prozodii poprzez ruchomą średniówkę. Libera uwspółcześnia słownictwo, włączając w to język potoczny, unika też rozbudowanej metaforyki i kalamburów.

Wszystkie tomy z jego przekładami opatrzone są wstępami oraz przypisami tłumacza, edycja zawiera również listę wcześniejszych przekładów. Seria wpisuje się zatem w tradycję wydawania Shakespeare’a przez Państwowy Instytut Wydawniczy, a jednocześnie silniej wiąże ten projekt z osobą konkretnego tłumacza jako autora przekładu i opracowań.

Wszechstronny, wciąż powiększający się dorobek twórczy Libery przydaje rozpoznawalności i znaczenia wszystkim przedsięwzięciom prozaika, w tym serii tłumaczeń Shakespeare’a. Na początku XXI w. teatr trzykrotnie sięgnął po przekład Makbeta. Surowy tekst zwykle dobrze wpisywał się w koncepcję przedstawień, co odnotowywano w recenzjach. Żaden z dramatów rzymskich i greckich nie trafił jak dotąd na scenę, tłumaczenie Juliusza Cezara wykorzystano w dwuczęściowym słuchowisku Teatru Polskiego Radia.